Η Εύα Φάμπα κουβαλάει ένα σπουδαίο όνομα. Αυτό του αείμνηστου συνθέτη, κιθαριστή και πατέρα της Δημήτρη Φάμπα. Θα μπορούσε αυτό να είναι απλά ένα όνομα σε μία αστυνομική ταυτότητα. Όμως δεν είναι. Γιατί η Εύα Φάμπα, αγκαλιά με την αγαπημένη της κιθάρα, έχει ένα πλούσιο καλλιτεχνικό έργο, με πολύ ουσιαστική καταγραφή στη δισκογραφία και αδιάκοπη παρουσία στο μουσικό γίγνεσθαι του τόπου μας και όχι μόνο. Πάνω από όλα όμως διαθέτει πλούσιο ταλέντο και μεγάλη αγάπη και μεράκι για την τέχνη που υπηρετεί. Ήθελα από καιρό να τα πούμε και να που η αφορμή δόθηκε. Η κουβέντα μας, ιδιαίτερα χορταστική, εξελίχθηκε ακριβώς όπως την περίμενα. Κι αυτό γιατί, η Εύα απάντησε στις ερωτήσεις μου με κέφι, με κριτική σκέψη και πάνω από όλα με ειλικρίνεια. Κιθάρας διάλογοι λοιπόν, στις οθόνες σας.
Εύα, είναι χαρά μου να σε καλωσορίσω στον Ορφέα. Θα ήθελα να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας από την ίδια την αφορμή της, αν και η αιτία παραμένει πάντα η σεμνή και ποιοτική παρουσία σου στα μουσικά μας πράγματα. Την Παρασκευή 13 Μαΐου πραγματοποιείται ένα μουσικό αφιέρωμα στον κορυφαίο Έλληνα κιθαρίστα και συνθέτη Δημήτρη Φάμπα, στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη με αφορμή την συμπλήρωση 15 χρόνων από το θάνατό του. Στο Δημήτρη Φάμπα, ο οποίος είναι και ο πατέρας σου. Πες μας δύο λόγια για τον άνθρωπο και τον καλλιτέχνη Δημήτρη Φάμπα, έτσι όπως τον έζησες, μέχρι το τέλος της ζωής του.
Εύα Φάμπα: Τον πατέρα μου τον θαύμαζα σαν καλλιτέχνη από μικρή, όταν δεν υπήρχε και περιθώριο να είμαι και πολλές ώρες μαζί του, ανέβηκε στα μάτια μου πάρα πολύ στα τελευταία χρόνια τις ζωής του με την ευγένεια και την αξιοπρέπεια με την οποία αντιμετώπιζε τις δυσκολίες του. Με λίγα λόγια ένας άνθρωπος παθιασμένος με την κιθάρα και την μουσική, ένας καλλιτέχνης και δάσκαλος που ήξερε τη δουλειά του είχε το σεβασμό όλων, ένας άνθρωπος σεμνός, άξιος, πολύ ταλαντούχος, ακούραστος, δημιουργικός, δίκαιος, με ήθος, με γνώση, ένας άνθρωπος και καλλιτέχνης που αγωνιζόταν για τα δικαιώματα των μουσικών, για μια καλύτερη ζωή με μουσική παιδεία για όλους.
Μετά θάνατον νιώθω πραγματικά πως η προσφορά του στην Ελληνική μουσική, στην κιθαριστική τέχνη, στους μαθητές του είναι ανεκτίμητη.
Πάμε και στο μουσικό αφιέρωμα της 13ης Μαΐου στο Μουσείο Μπενάκη, καθαυτό. Ποιοι συμμετέχουν και τι θα παρακολουθήσουμε;
Ε.Φ.: Συμμετέχουν 5 κιθαρίστες της νεώτερης γενιάς, ο Άγγελος Αγκυρανόπουλος, ο Δημήτρης Κασφίκης, ο Κώστας Τσερεγκώφ, ο Γιώργος Μαυροειδής και εγώ, όλοι ταλαντούχοι μαθητές του Δημήτρη Φάμπα στα τελευταία χρόνια της διδασκαλίας του, που βέβαια σήμερα έχει ο καθένας μια ξεχωριστή και ζηλευτή καλλιτεχνική πορεία, τόσο σαν σολίστες της κλασσικής κιθάρας όσο και σαν μουσικοί μέσα από συνεργασίες στην έντεχνη μουσική και δάσκαλοι.
Θα παρουσιάσουμε μουσική Δημήτρη Φάμπα για μια και δυό κιθάρες, τα τραγούδια του, τις διασκευές του σε μουσική Θεοδωράκη και Χατζιδάκι, τη συνεργασία του με τον Τάσο Λειβαδίτη, και αφιερώματα νέων συνθετών στην μνήμη του. Μαζί μας μια μικρή μου μαθήτρια η Τζένη Κωνσταντινίδη και μια παλιά μου μαθήτρια η νέα ηθοποιός Ηλέκτρα Καπετανάκη θα μας βοηθήσουν να σκιαγραφήσουμε μουσικά την προσωπικότητα του Δημήτρη Φάμπα.
Έχεις ιδρύσει από το 1999 το Σύλλογο Φίλων της Κιθάρας «Δημήτρης Φάμπας». Είναι ένας σύλλογος που ασχολείται με την ανάδειξη του έργου του Δημήτρη Φάμπα, την προώθηση της κιθάρας και την ενθάρρυνση νέων καλλιτεχνών να γνωρίσουν και να αγαπήσουν το μουσικό αυτό όργανο. Πες μου λίγο, για να γνωρίζει και ο κόσμος και τα νέα παιδιά, ποιες είναι οι δραστηριότητες του συλλόγου για να γίνουν τα όσα προανέφερα.
Ε.Φ.: Διοργανώνουμε σειρές συναυλιών σε αίθουσες όπως ο Παρνασσός, το Ατενέουμ και αλλού, όπου και νέους καλλιτέχνες παρουσιάζουμε και ασφαλώς δίνουμε την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει σπουδαίους κιθαρίστες από άλλες χώρες. Δίνουμε βραβεία σε διαγωνισμούς κιθάρας στη μνήμη του Δ.Φάμπα, προσφέρουμε τη μουσική του σαν ειδικό βραβείο. Και έχουμε διοργανώσει και 2 ανοιχτές προσκλήσεις σύνθεσης έργων αφιερωμένων στην μνήμη του Δ. Φάμπα, μία πανελλήνια και μία διεθνή όπου συμμετείχαν συνολικά 35 συνθέτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό με πολύ όμορφα έργα, πολλά από τα οποία είναι ήδη τυπωμένα, και τα οποία ερμηνεύσαμε σε παγκόσμια πρώτη στην αίθουσα Παρνασσός το 2007 και το 2009. Μια δραστηριότητα που είχε μεγάλη επιτυχία και απήχηση σε συνθέτες και ερμηνευτές! Ακόμα μετέχουμε σε διάφορες διοργανώσεις όπως η Μέρα της Μουσικής, το φεστιβάλ Frigde, η Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ειρήνης με την ΠΕΔΥΕ κ.τ.λ.
Η Εύα Φάμπα είναι ευχαριστημένη από τον τρόπο που αντιμετωπίζει η πολιτεία το έργο του Δημήτρη Φάμπα;
Ε.Φ.: Όχι βέβαια, αλλά και τι αντιμετωπίζει με ενδιαφέρον και σοβαρότητα η πολιτεία; Από τον νεώτερο πολιτισμό μας; Εδώ και τα μουσεία μας και οι αρχαιολογικοί χώροι κινδυνεύουν να μένουν κλειστοί!! Βέβαια υπάρχουν πάντα οι κολλητοί των εκάστοτε κυβερνήσεων και υπουργών πολιτισμού ….. που πάντα σύμφωνα με τα ΜΜΕ είναι η …… αφρόκρεμα της πνευματικής καλλιτεχνικής ζωής του τόπου
Νομίζω όμως πως το γεγονός του ότι τα αρχεία του Δημήτρη Φάμπα βρίσκονται στα ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ του Μουσείου Μπενάκη είναι κάτι που βοηθά στην διάσωση και διάδοση του έργου του και είναι έστω κάτι σαν επίσημη καταξίωση της προσφοράς του στον τόπο.
Στη δική σου περίπτωση, το μήλο έπεσε στην κυριολεξία κάτω από τη μηλιά. Έτσι δεν έχει και νόημα να ρωτήσω πως ξεκίνησε η ενασχόλησή σου με τη μουσική. Θα ήθελα να μάθω όμως ποια ήταν τα μουσικά ακούσματα της παιδικής και εφηβικής σου ηλικίας, πέρα από τις συνθέσεις του πατέρα σου.
Ε.Φ.: Κατ’ αρχήν η ρομαντική και κλασσική μουσική και όλο το ρεπερτόριο της κιθάρας που έπαιζε τόσο ο ίδιος όσο και οι μαθητές του! και όλα τα έργα που διάβαζα με μεγάλη λαιμαργία και εγώ. Φυσικά πήγαινα και στο σχολείο και θυμάμαι την φοβερή εντύπωση που μου έκανε στα πάρτι η μουσική των Eagles δεν λέω και των άλλων π.χ. Τραβόλτα και Μπόνεϋ Εμ που χορεύαμε τότε γιατί δεν μου άρεσε, όσο για Ελληνική μουσική τότε άκουγα με μεγάλη συγκίνηση τον Βασίλη Παπακωσταντίνου, τον Θάνο Μικρούτσικο με το Σταυρό του νότου. Όμως η μεγαλύτερη συγκίνηση που είχα ως πολύ μικρό παιδάκι ήταν που βρέθηκα στον Σείριο του Χατζιδάκι όπου έπαιζε κάθε βράδυ ο πατέρας μου. !!!!!! Μαγεία όχι μόνο μουσική αλλά και θεατρική, θυμάμαι πως έμαθα απέξω όλο τον μεγάλο ερωτικό και τον οδοιπόρο ! έκανα και παράσταση σε οικογενειακή συγκέντρωση !!!!!!!! Δεν μπορούσα να συνέλθω είχα μαγευτεί.
Νομίζω όμως πως το γεγονός του ότι τα αρχεία του Δημήτρη Φάμπα βρίσκονται στα ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ του Μουσείου Μπενάκη είναι κάτι που βοηθά στην διάσωση και διάδοση του έργου του και είναι έστω κάτι σαν επίσημη καταξίωση της προσφοράς του στον τόπο.
Στη δική σου περίπτωση, το μήλο έπεσε στην κυριολεξία κάτω από τη μηλιά. Έτσι δεν έχει και νόημα να ρωτήσω πως ξεκίνησε η ενασχόλησή σου με τη μουσική. Θα ήθελα να μάθω όμως ποια ήταν τα μουσικά ακούσματα της παιδικής και εφηβικής σου ηλικίας, πέρα από τις συνθέσεις του πατέρα σου.
Ε.Φ.: Κατ’ αρχήν η ρομαντική και κλασσική μουσική και όλο το ρεπερτόριο της κιθάρας που έπαιζε τόσο ο ίδιος όσο και οι μαθητές του! και όλα τα έργα που διάβαζα με μεγάλη λαιμαργία και εγώ. Φυσικά πήγαινα και στο σχολείο και θυμάμαι την φοβερή εντύπωση που μου έκανε στα πάρτι η μουσική των Eagles δεν λέω και των άλλων π.χ. Τραβόλτα και Μπόνεϋ Εμ που χορεύαμε τότε γιατί δεν μου άρεσε, όσο για Ελληνική μουσική τότε άκουγα με μεγάλη συγκίνηση τον Βασίλη Παπακωσταντίνου, τον Θάνο Μικρούτσικο με το Σταυρό του νότου. Όμως η μεγαλύτερη συγκίνηση που είχα ως πολύ μικρό παιδάκι ήταν που βρέθηκα στον Σείριο του Χατζιδάκι όπου έπαιζε κάθε βράδυ ο πατέρας μου. !!!!!! Μαγεία όχι μόνο μουσική αλλά και θεατρική, θυμάμαι πως έμαθα απέξω όλο τον μεγάλο ερωτικό και τον οδοιπόρο ! έκανα και παράσταση σε οικογενειακή συγκέντρωση !!!!!!!! Δεν μπορούσα να συνέλθω είχα μαγευτεί.
Τι σημαίνει, με δυο λόγια η κιθάρα για σένα;
Ε.Φ.: Ένα όργανο πλούσιο σε ηχοχρώματα, ευαίσθητο που πάλλεται σύμφωνα με τις και με τις δικές μου εσωτερικές ανησυχίες και αισθήσεις, ένα όργανο με το οποίο μπορώ να δημιουργήσω, να πλάσω τις σκέψεις και εντυπώσεις μου, να επικοινωνήσω με τον κόσμο να μεταφέρω συναισθήματα και τον πλούτο του ταλέντου τόσων συνθετών, να πάω τόσο εγώ όσο και το ακροατήριο μου σε άλλους κόσμους, σε άλλες κουλτούρες. Είναι το επίκεντρο της ζωής μου τόσο δημιουργικά όσο και επαγγελματικά.
Τι νομίζεις χρειάζεται ένας καλλιτέχνης για να παραμένει δημιουργικός;
Ε.Φ.: Δύσκολη ερώτηση, ειδικά για αυτή την εποχή που σίγουρα οι περισσότεροι καλλιτέχνες έχουν μια κατάθλιψη έστω και ελαφριά. Χρειάζεται μεγάλη αγάπη για τη ζωή και τον άνθρωπο ώστε να βγούν προς τα έξω όλες οι δημιουργικές δυνάμεις, οι αγωνιστικές δυνάμεις μαζί με όλους και μαζί με τα όργανα και τα μολύβια !!!! Σε άλλες συνθήκες θα έλεγα ... πως μετριέται η δημιουργικότητα; Με την ποσότητα της δισκογραφίας; Ε, τότε χρειάζεται μια εύρωστη δισκογραφική. Με τον αριθμό των συναυλιών; Ε, τότε θέλει άλλα χαρίσματα για να έχεις έναν μάνατζερ, κ.ο.κ.
Πως βλέπεις τη δισκογραφία σήμερα ως προς την κιθάρα και τα κλασικά έργα; Οι πόρτες είναι ανοιχτές;
Ε.Φ.: Ακολουθεί τους νόμους της ζήτησης οπότε καμία σοβαρή δισκογραφική δεν παράγει έργο για την κιθάρα όπου το ακροατήριο είναι μικρότερο αυτού της όπερας για παράδειγμα, για να μην αναφερθώ σε άλλες μορφές μουσικής. Οι πόρτες λοιπόν είναι γενικά κλειστές.
Οι λίγες που προσφέρουν λίγο χώρο είτε ζητούν την οικονομική συμβολή του καλλιτέχνη, είτε τα έργα που θα ηχογραφηθούν να μην έχουν πνευματικά δικαιώματα. Είτε διαλέγουν νέους καλλιτέχνες που θα πληρούν προδιαγραφές για lifestyle, ανάλογα με την καταγωγή τους, γιατί κατά καιρούς και οι χώρες γίνονται τις μόδας, της εμφάνισής τους κ.λπ. Είναι πραγματικά δύσκολοι καιροί για τη δισκογραφία όμως πάντα υπάρχει χώρος για ενδιαφέρουσες εκτελέσεις και καινούργια έργα ακόμα και αν είναι ανεξάρτητες παραγωγές.
Δισκογραφικά, εσύ ετοιμάζεις κάτι το επόμενο διάστημα;
Ε.Φ.: Στα σχέδιά μου υπάρχουν 2-3 διαφορετικές προτάσεις που νομίζω πως είναι σπουδαίες και που βέβαια κάποτε θα γίνουν, νομοτελειακά !!!!. Παρόλα αυτά δεν μπορώ να σχεδιάσω τίποτα γιατί δεν έχω επαφές με δισκογραφικές εταιρείες και λόγω τις καριέρας μου στο εξωτερικό δεν μπορώ να κάνω μια προσωπική ανεξάρτητη παραγωγή. Θα ήθελα βέβαια να ετοιμάσω κάτι για το Ελληνικό κοινό και αυτό πιθανόν να δρομολογηθεί σύντομα.
Η δισκογραφία σου ως τώρα περιλαμβάνει δικά σου ρεσιτάλ σε έργα του Δημήτρη Φάμπα και άλλων γνωστών και σημαντικών συνθετών. Σκέφτεσαι στο μέλλον κάτι διαφορετικό, όπως για παράδειγμα μία ενδεχόμενη συνεργασία με κάποιον ερμηνευτή, σε ένα ντουέτο κιθαριστής – ερμηνευτής; Αν ναι, έχεις κάποιον, κάποια στο μυαλό σου; Και με τι ρεπερτόριο;
Ε.Φ.: Σαν καλλιτέχνης είμαι πάντα ανοιχτή σε πολλές και διαφορετικές μορφές έκφρασης. Σαφώς και έχω στο νου μου έργα για κιθάρα και άλλα όργανα ή κιθάρα και ορχήστρα. Βέβαια σου εξομολογούμαι ότι καθόλου δεν με ενδιαφέρει ένα ντούο κιθαριστής-ερμηνευτής. Ασφαλώς και θα προτιμούσα ένα ντούο ερμηνευτών κιθάρας και φωνής δηλαδή και οι δύο δημιουργοί ερμηνευτές κάτι που πολύ θα ήθελα αλλά δεν έχει τύχει ως τώρα εκτός από πολύ κλασσικά ρεσιτάλ. Θα κρατήσω λίγο στο μυαλό μου κάποιες τάσεις που υπάρχουν μέσα μου και όταν εκφραστούν και αυτές με χαρά θα τις μοιραστώ μαζί σας.
Η κιθάρα, όχι μόνο η κλασική, είναι ίσως το πιο αγαπημένο όργανο των περισσότερων ανθρώπων που δημιουργούν μουσική, αλλά και τραγούδια. Είναι και ένα «οικολογικό» όργανο, με την έννοια ότι αποτελεί πηγή ενός απλού, καθαρού και πάντα όμορφου ήχου. Μήπως αδικείται σήμερα, που κατακλυζόμαστε από ηλεκτρονικούς ήχους και τα κομμάτια και τα τραγούδια τελικά χάνουν κάτι από τη μαγεία τους;
Ε.Φ.: Ναι μπορεί να αδικείται λίγο αλλά και όλες οι τάσεις στο χώρο της μουσικής έχουν το δικαίωμα να εκφράζονται και να διεκδικούν το ενδιαφέρον του ακροατή. Παρόλα αυτά νομίζω πως η κλασσική κιθάρα με τον ζεστό και ευαίσθητο ήχο δεν πρόκειται να χάσει τη μάχη και τελικά και το κοινό παρόλο που κατακλύζεται «και» από …. Πολλές Μπούρδες …. Που όμως είναι και φτηνές έτσι; ..... θα ζητήσει και πάλι μετά μανίας τη μαγεία της μουσικής δημιουργίας μέσω των οργάνων και φυσικά της κιθάρας.
Το ρόλο των Μουσικών Σχολείων πως τον βλέπεις; Ακούγεται ότι πολλά από αυτά ενδέχεται να κλείσουν, λόγω των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε. Υπάρχει εναλλακτική λύση σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
Ε.Φ.: Δύσκολο να σου απαντήσω, γιατί και τώρα που λειτουργούν τα περισσότερα Μουσικά σχολεία έχουν μεγάλες ελλείψεις, όμως θα μπορούσαν να προσφέρουν γνώση και εμπειρία σε παιδιά με ταλέντο στην μουσική που αναγκάζονται να βγαίνουν μουσικοί μόνο μέσα από τα ωδεία με περιορισμένη μουσική δράση κ δημιουργία τις περισσότερες φορές, για να μην πω παρωχημένες γνώσεις. Δυστυχώς δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον για Δημόσια Δωρεάν Παιδεία πλούσια σε προγράμματα πολιτισμού για όλους κλπ. Εξάλλου στην Ελλάδα του 2011 δεν υπάρχει μια Μουσική Ακαδημία !!!!!!!! Χρόνια τώρα οι κυβερνήσεις που εκλέγονται εξαγγέλλουν ίδρυση Μουσικής Ακαδημίας, αλλά ποτέ δεν θέλησαν ούτε οι ίδιες ούτε και οι επιτροπές που έχουν καλοπληρωθεί από τον Ελληνικό λαό, να συγκρουστούν με τα συμφέροντα των ξένων Ακαδημιών και Πανεπιστημίων αλλά και τον ντόπιων «μεγάλων» ωδείων.
Τι είναι αυτό που έχεις να πεις στα νέα παιδιά που ξεκινούν να μαθαίνουν κιθάρα ή και ένα άλλο μουσικό όργανο;
Ε.Φ.: Ότι αυτό που κάνουν είναι σπουδαίο, πως ένας νέος όμορφος, ενδιαφέρον και περιπετειώδης κόσμος ανοίγεται μπροστά τους είτε έχουν ταλέντο είτε όχι. Πως επενδύουν σωστά δίνοντας στον εαυτό τους το δικαίωμα να εκφραστεί και να μάθει! Αξίζει ο κόπος τους και η ανταμοιβή θα είναι μεγάλη.
Κάποτε ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε: «Τα παιδιά της γαλαρίας σήμερα έχουνε γκρίζα ή άσπρα μαλλιά. Όσα απομείναν ξέχασαν τα όνειρά τους, έχουν συμβιβαστεί οριστικά με ό,τι ορίζει τη μοίρα τους έξω από αυτούς. Μονάχα μερικοί, ανάμεσα σ' αυτούς κι εγώ, με πείσμα κι επιμονή θυμούνται και εννοούν να θυμίζουν. Κι όσο βαστάξει ετούτο το παιχνίδι.». Αν ζούσε σήμερα το ίδιο μάλλον θα έγραφε. Σα να μην πέρασε μια μέρα, που λέμε. Η Ευα Φάμπα πως βλέπει το μέλλον των μαθητών της και τι κάνει γι΄αυτό;
Ε.Φ.: Προσπαθώ να τους δώσω όσες περισσότερες γνώσεις γίνεται, και παράλληλα προσπαθώ να τους κάνω να χαίρονται από τη διαδικασία του να μαθαίνουν, να παίζουν και να δημιουργούν μουσική. Πιστεύω πως έτσι ατσαλώνονται και το μέλλον όσο δύσκολο και αν είναι δεν θα τους αποκόψει από τη μουσική και την κιθάρα που τόσο αγαπούν. Σίγουρα τόσο η σολιστική δραστηριότητα όσο και η διδασκαλία ενός οργάνου σαν επάγγελμα περνούν τη μεγαλύτερη κρίση δεκαετιών στην Ελλάδα και κανείς δεν γνωρίζει πως θα είναι το μέλλον μόνο η αγάπη σε αυτό που κάνουν και οι γνώσεις Θα τους δώσουν δύναμη να αντισταθούν.
Πως βλέπεις τη δωρεάν διακίνηση των μουσικών έργων στο διαδίκτυο; Θεωρείς πως οι καλλιτέχνες πρέπει να ανοίξουν ένα παράθυρο και προς αυτή την κατεύθυνση, προσπαθώντας με άλλους τρόπους να έχουν τα κέρδη που δίνει η πώληση ενός cd;
Ε.Φ.: Οι μόνοι πουν έχουν κέρδη από πώληση cd είναι οι «πολύ ονομαστοί» τραγουδιστές του έντεχνου και λαϊκού τραγουδιού και κάποιοι πολλοί σπουδαίοι συνθέτες, στους οποίους βέβαια υπάρχει και η ανάλογη προβολή από τα media. Αν σκεφτείς πόσα έξοδα χρειάζεται για να κυκλοφορήσει ένα cd ιδιαίτερα σε ανεξάρτητη παραγωγή και ξέρεις ότι από την πώληση δεν θα καλύψεις το κόστος της παραγωγής τότε γιατί να μην το προωθήσεις δωρεάν στο διαδίκτυο; Δεν μου αρέσει φυσικά η πειρατεία. Βέβαια από την άλλη όταν ο κόσμος είναι μαθημένος να αγοράζει τα τσιγάρα του, να αγοράζει τη μπύρα και τα αναψυκτικά του γιατί να μην αγοράζει και ένα βιβλίο ή ένα cd που θα το έχει και για πάντα;
Ε.Φ.: Ένα όργανο πλούσιο σε ηχοχρώματα, ευαίσθητο που πάλλεται σύμφωνα με τις και με τις δικές μου εσωτερικές ανησυχίες και αισθήσεις, ένα όργανο με το οποίο μπορώ να δημιουργήσω, να πλάσω τις σκέψεις και εντυπώσεις μου, να επικοινωνήσω με τον κόσμο να μεταφέρω συναισθήματα και τον πλούτο του ταλέντου τόσων συνθετών, να πάω τόσο εγώ όσο και το ακροατήριο μου σε άλλους κόσμους, σε άλλες κουλτούρες. Είναι το επίκεντρο της ζωής μου τόσο δημιουργικά όσο και επαγγελματικά.
Τι νομίζεις χρειάζεται ένας καλλιτέχνης για να παραμένει δημιουργικός;
Ε.Φ.: Δύσκολη ερώτηση, ειδικά για αυτή την εποχή που σίγουρα οι περισσότεροι καλλιτέχνες έχουν μια κατάθλιψη έστω και ελαφριά. Χρειάζεται μεγάλη αγάπη για τη ζωή και τον άνθρωπο ώστε να βγούν προς τα έξω όλες οι δημιουργικές δυνάμεις, οι αγωνιστικές δυνάμεις μαζί με όλους και μαζί με τα όργανα και τα μολύβια !!!! Σε άλλες συνθήκες θα έλεγα ... πως μετριέται η δημιουργικότητα; Με την ποσότητα της δισκογραφίας; Ε, τότε χρειάζεται μια εύρωστη δισκογραφική. Με τον αριθμό των συναυλιών; Ε, τότε θέλει άλλα χαρίσματα για να έχεις έναν μάνατζερ, κ.ο.κ.
Πως βλέπεις τη δισκογραφία σήμερα ως προς την κιθάρα και τα κλασικά έργα; Οι πόρτες είναι ανοιχτές;
Ε.Φ.: Ακολουθεί τους νόμους της ζήτησης οπότε καμία σοβαρή δισκογραφική δεν παράγει έργο για την κιθάρα όπου το ακροατήριο είναι μικρότερο αυτού της όπερας για παράδειγμα, για να μην αναφερθώ σε άλλες μορφές μουσικής. Οι πόρτες λοιπόν είναι γενικά κλειστές.
Οι λίγες που προσφέρουν λίγο χώρο είτε ζητούν την οικονομική συμβολή του καλλιτέχνη, είτε τα έργα που θα ηχογραφηθούν να μην έχουν πνευματικά δικαιώματα. Είτε διαλέγουν νέους καλλιτέχνες που θα πληρούν προδιαγραφές για lifestyle, ανάλογα με την καταγωγή τους, γιατί κατά καιρούς και οι χώρες γίνονται τις μόδας, της εμφάνισής τους κ.λπ. Είναι πραγματικά δύσκολοι καιροί για τη δισκογραφία όμως πάντα υπάρχει χώρος για ενδιαφέρουσες εκτελέσεις και καινούργια έργα ακόμα και αν είναι ανεξάρτητες παραγωγές.
Δισκογραφικά, εσύ ετοιμάζεις κάτι το επόμενο διάστημα;
Ε.Φ.: Στα σχέδιά μου υπάρχουν 2-3 διαφορετικές προτάσεις που νομίζω πως είναι σπουδαίες και που βέβαια κάποτε θα γίνουν, νομοτελειακά !!!!. Παρόλα αυτά δεν μπορώ να σχεδιάσω τίποτα γιατί δεν έχω επαφές με δισκογραφικές εταιρείες και λόγω τις καριέρας μου στο εξωτερικό δεν μπορώ να κάνω μια προσωπική ανεξάρτητη παραγωγή. Θα ήθελα βέβαια να ετοιμάσω κάτι για το Ελληνικό κοινό και αυτό πιθανόν να δρομολογηθεί σύντομα.
Η δισκογραφία σου ως τώρα περιλαμβάνει δικά σου ρεσιτάλ σε έργα του Δημήτρη Φάμπα και άλλων γνωστών και σημαντικών συνθετών. Σκέφτεσαι στο μέλλον κάτι διαφορετικό, όπως για παράδειγμα μία ενδεχόμενη συνεργασία με κάποιον ερμηνευτή, σε ένα ντουέτο κιθαριστής – ερμηνευτής; Αν ναι, έχεις κάποιον, κάποια στο μυαλό σου; Και με τι ρεπερτόριο;
Ε.Φ.: Σαν καλλιτέχνης είμαι πάντα ανοιχτή σε πολλές και διαφορετικές μορφές έκφρασης. Σαφώς και έχω στο νου μου έργα για κιθάρα και άλλα όργανα ή κιθάρα και ορχήστρα. Βέβαια σου εξομολογούμαι ότι καθόλου δεν με ενδιαφέρει ένα ντούο κιθαριστής-ερμηνευτής. Ασφαλώς και θα προτιμούσα ένα ντούο ερμηνευτών κιθάρας και φωνής δηλαδή και οι δύο δημιουργοί ερμηνευτές κάτι που πολύ θα ήθελα αλλά δεν έχει τύχει ως τώρα εκτός από πολύ κλασσικά ρεσιτάλ. Θα κρατήσω λίγο στο μυαλό μου κάποιες τάσεις που υπάρχουν μέσα μου και όταν εκφραστούν και αυτές με χαρά θα τις μοιραστώ μαζί σας.
Η κιθάρα, όχι μόνο η κλασική, είναι ίσως το πιο αγαπημένο όργανο των περισσότερων ανθρώπων που δημιουργούν μουσική, αλλά και τραγούδια. Είναι και ένα «οικολογικό» όργανο, με την έννοια ότι αποτελεί πηγή ενός απλού, καθαρού και πάντα όμορφου ήχου. Μήπως αδικείται σήμερα, που κατακλυζόμαστε από ηλεκτρονικούς ήχους και τα κομμάτια και τα τραγούδια τελικά χάνουν κάτι από τη μαγεία τους;
Ε.Φ.: Ναι μπορεί να αδικείται λίγο αλλά και όλες οι τάσεις στο χώρο της μουσικής έχουν το δικαίωμα να εκφράζονται και να διεκδικούν το ενδιαφέρον του ακροατή. Παρόλα αυτά νομίζω πως η κλασσική κιθάρα με τον ζεστό και ευαίσθητο ήχο δεν πρόκειται να χάσει τη μάχη και τελικά και το κοινό παρόλο που κατακλύζεται «και» από …. Πολλές Μπούρδες …. Που όμως είναι και φτηνές έτσι; ..... θα ζητήσει και πάλι μετά μανίας τη μαγεία της μουσικής δημιουργίας μέσω των οργάνων και φυσικά της κιθάρας.
Το ρόλο των Μουσικών Σχολείων πως τον βλέπεις; Ακούγεται ότι πολλά από αυτά ενδέχεται να κλείσουν, λόγω των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε. Υπάρχει εναλλακτική λύση σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
Ε.Φ.: Δύσκολο να σου απαντήσω, γιατί και τώρα που λειτουργούν τα περισσότερα Μουσικά σχολεία έχουν μεγάλες ελλείψεις, όμως θα μπορούσαν να προσφέρουν γνώση και εμπειρία σε παιδιά με ταλέντο στην μουσική που αναγκάζονται να βγαίνουν μουσικοί μόνο μέσα από τα ωδεία με περιορισμένη μουσική δράση κ δημιουργία τις περισσότερες φορές, για να μην πω παρωχημένες γνώσεις. Δυστυχώς δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον για Δημόσια Δωρεάν Παιδεία πλούσια σε προγράμματα πολιτισμού για όλους κλπ. Εξάλλου στην Ελλάδα του 2011 δεν υπάρχει μια Μουσική Ακαδημία !!!!!!!! Χρόνια τώρα οι κυβερνήσεις που εκλέγονται εξαγγέλλουν ίδρυση Μουσικής Ακαδημίας, αλλά ποτέ δεν θέλησαν ούτε οι ίδιες ούτε και οι επιτροπές που έχουν καλοπληρωθεί από τον Ελληνικό λαό, να συγκρουστούν με τα συμφέροντα των ξένων Ακαδημιών και Πανεπιστημίων αλλά και τον ντόπιων «μεγάλων» ωδείων.
Τι είναι αυτό που έχεις να πεις στα νέα παιδιά που ξεκινούν να μαθαίνουν κιθάρα ή και ένα άλλο μουσικό όργανο;
Ε.Φ.: Ότι αυτό που κάνουν είναι σπουδαίο, πως ένας νέος όμορφος, ενδιαφέρον και περιπετειώδης κόσμος ανοίγεται μπροστά τους είτε έχουν ταλέντο είτε όχι. Πως επενδύουν σωστά δίνοντας στον εαυτό τους το δικαίωμα να εκφραστεί και να μάθει! Αξίζει ο κόπος τους και η ανταμοιβή θα είναι μεγάλη.
Κάποτε ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε: «Τα παιδιά της γαλαρίας σήμερα έχουνε γκρίζα ή άσπρα μαλλιά. Όσα απομείναν ξέχασαν τα όνειρά τους, έχουν συμβιβαστεί οριστικά με ό,τι ορίζει τη μοίρα τους έξω από αυτούς. Μονάχα μερικοί, ανάμεσα σ' αυτούς κι εγώ, με πείσμα κι επιμονή θυμούνται και εννοούν να θυμίζουν. Κι όσο βαστάξει ετούτο το παιχνίδι.». Αν ζούσε σήμερα το ίδιο μάλλον θα έγραφε. Σα να μην πέρασε μια μέρα, που λέμε. Η Ευα Φάμπα πως βλέπει το μέλλον των μαθητών της και τι κάνει γι΄αυτό;
Ε.Φ.: Προσπαθώ να τους δώσω όσες περισσότερες γνώσεις γίνεται, και παράλληλα προσπαθώ να τους κάνω να χαίρονται από τη διαδικασία του να μαθαίνουν, να παίζουν και να δημιουργούν μουσική. Πιστεύω πως έτσι ατσαλώνονται και το μέλλον όσο δύσκολο και αν είναι δεν θα τους αποκόψει από τη μουσική και την κιθάρα που τόσο αγαπούν. Σίγουρα τόσο η σολιστική δραστηριότητα όσο και η διδασκαλία ενός οργάνου σαν επάγγελμα περνούν τη μεγαλύτερη κρίση δεκαετιών στην Ελλάδα και κανείς δεν γνωρίζει πως θα είναι το μέλλον μόνο η αγάπη σε αυτό που κάνουν και οι γνώσεις Θα τους δώσουν δύναμη να αντισταθούν.
Πως βλέπεις τη δωρεάν διακίνηση των μουσικών έργων στο διαδίκτυο; Θεωρείς πως οι καλλιτέχνες πρέπει να ανοίξουν ένα παράθυρο και προς αυτή την κατεύθυνση, προσπαθώντας με άλλους τρόπους να έχουν τα κέρδη που δίνει η πώληση ενός cd;
Ε.Φ.: Οι μόνοι πουν έχουν κέρδη από πώληση cd είναι οι «πολύ ονομαστοί» τραγουδιστές του έντεχνου και λαϊκού τραγουδιού και κάποιοι πολλοί σπουδαίοι συνθέτες, στους οποίους βέβαια υπάρχει και η ανάλογη προβολή από τα media. Αν σκεφτείς πόσα έξοδα χρειάζεται για να κυκλοφορήσει ένα cd ιδιαίτερα σε ανεξάρτητη παραγωγή και ξέρεις ότι από την πώληση δεν θα καλύψεις το κόστος της παραγωγής τότε γιατί να μην το προωθήσεις δωρεάν στο διαδίκτυο; Δεν μου αρέσει φυσικά η πειρατεία. Βέβαια από την άλλη όταν ο κόσμος είναι μαθημένος να αγοράζει τα τσιγάρα του, να αγοράζει τη μπύρα και τα αναψυκτικά του γιατί να μην αγοράζει και ένα βιβλίο ή ένα cd που θα το έχει και για πάντα;
Κάθε χρόνο τον Ιούλιο, από το 2007 διοργανώνονται οι Διεθνείς Ημέρες Κιθάρας Λαύκου προς τιμήν του Δημήτρη Φάμπα, στη γενέτειρά του στο Ν. Πήλιο, ένας θεσμός του οποίου έχεις την καλλιτεχνική διεύθυνση. Ο κύκλος αυτός συνεχίζεται και φέτος, έτσι;
Ε.Φ.: Δυστυχώς την περσινή χρονιά και όπως φαίνεται και την φετινή δεν μπορούμε να έχουμε φεστιβάλ, δηλαδή συναυλίες και σεμινάρια για μέρες παρά μόνο μια συναυλία με επίκεντρο την κιθάρα. Κιαυτό όχι γιατί μας έκοψαν τις επιχορηγήσεις αφού δεν είχαμε ούτε τις άλλες φορές αλλά γιατί πλέον δεν μπορούμε να ζητήσουμε ούτε από τις ταβέρνες του χωριού να προσφέρουν δωρεάν φαγητό για τους καλλιτέχνες. Και να σκεφτεί κανείς ότι στην πορεία αυτού του θεσμού το χωριό θύμιζε μια πολιτεία κιθαριστών με Έλληνες και ξένους σολίστες, μαθητές και φιλόμουσους.! Είναι όλα δύσκολα, όμως το παλεύουμε και φέτος θα έχουμε ένα αφιέρωμα στην κιθάρα λάτιν ελπίζοντας στο μέλλον να ξαναγυρίσουμε στις Διεθνείς Μέρες Κιθάρας σαν φεστιβάλ.
Έψαξα το φετινό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών, αλλά και άλλα που τώρα ετοιμάζονται και διαπιστώνω πως δεν υπάρχουν κιθαριστικές εκδηλώσεις. Τι συμβαίνει και η κλασική κιθάρα μένει εκτός των πιο πολλών θεαμάτων του καλοκαιριού, παρόλο που υπάρχουν άξιοι εκπρόσωποί της;
Ε.Φ.: Νομίζω πως πιστεύουν οι υπεύθυνοι ότι δεν κάνουμε για ανοιχτούς χώρους. Εγώ αντίθετα πιστεύω πως έχουμε πολύ άξιους ερμηνευτές που μπορούν να κερδίσουν τόσο ένα μικρό όσο και ένα μεγάλο ακροατήριο. Και θα σου πώ και ένα μυστικό, πρότεινα στο Φεστιβάλ Αθηνών (που τώρα διοργανώνει συναυλίες σε πλήθος χώρων εκτός Ηρωδείου) μια δική μου συναυλία με ένα πολύ δυνατό, ενδιαφέρον πρόγραμμα αλλά δεν πήρα καμία απάντηση παρότι … δεν είχα ζητήσει και αμοιβή !!! αυτό σημαίνει επίσης ότι ακόμα και τα πιο «προοδευτικά» μυαλά έχουν πολλούς «κάλους».
Το ίδιο συμβαίνει και στα media, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά. Έχει φτάσει η καλή μουσική σχεδόν στο σύνολό της να απουσιάζει από τα μέσα αυτά, πόσο μάλλον η κιθάρα! Προσωπικά πιστεύω πως μέσα τόσο μαζικής τηλεθέασης ή ακρόασης, όπως είναι ένα ραδιόφωνο με υψηλή ακροαματικότητα ή ένα κανάλι με υψηλή τηλεθέαση, μπορούν, έχουν τη δύναμη με τους κατάλληλους ανθρώπους να καθοδηγήσουν το κοινό εκεί που θέλουν, ακόμη κι αυτό είναι κάτι έξω από τα συνηθισμένα. Άρα δε θέλουν. Γιατί;
Ε.Φ.: Ναι και μπορούν και θέλουν να καθοδηγήσουν τον κόσμο στην υποκουλτούρα και στον εξευτελισμό των αξιών της ζωής. Αυτό θέλουν και δεν το κρύβουν γιατί πρέπει εμείς να αναρωτιόμαστε? Προφανώς περισσότερα κερδίζουν άμεσα και έμμεσα με αυτό τον τρόπο. Το μόνο που πρέπει εμείς να κάνουμε είναι να αντιστεκόμαστε και να δημιουργούμε, εγώ τουλάχιστον υποστηρίζω μόνο δουλειές που έχουν αξία και ταλέντο και κάνω τα πάντα ώστε να έρθει μια μέρα που θα ρωτάω τους μαθητές μου αν ξέρουν τον Λουντέμη, τον Ρίτσο, τον Ζυλ Ντασέν, τον Μητρόπουλο και τον Σκαλκώτα, τον Κατράκη και την Λαμπέτη και θα λένε ναι.
Αλλιώς θα δεχτούμε πως ζούμε σε έναν κόσμο που ενδιαφέρεται για το αν ταίριαζε το μπλέ σορτσάκι στη ξανθιά θεά που πήγε με τη αγριοφωνάρα της να καταπλήξει τα πλήθη στην τάδε πίστα και έχει η όχι κυτταρίτιδα και όχι αν έκαναν απεργία οι εργαζόμενοι ζητώντας από το εργοστάσιο μέτρα ασφαλείας για την εργασίας τους, ή αν ο έλληνας επιστήμονας χρηματοδοτείται αναγκαστικά από ξένους για να συνεχίσει την έρευνά του που θα ωφελήσει την ανθρωπότητα η αν κάποια ελληνίδα σολίστ της κιθάρας έπαιξε σε μια μακρινή χώρα και το ακροατήριο τραγούδαγε την ελληνική μουσική!
Έψαξα το φετινό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών, αλλά και άλλα που τώρα ετοιμάζονται και διαπιστώνω πως δεν υπάρχουν κιθαριστικές εκδηλώσεις. Τι συμβαίνει και η κλασική κιθάρα μένει εκτός των πιο πολλών θεαμάτων του καλοκαιριού, παρόλο που υπάρχουν άξιοι εκπρόσωποί της;
Ε.Φ.: Νομίζω πως πιστεύουν οι υπεύθυνοι ότι δεν κάνουμε για ανοιχτούς χώρους. Εγώ αντίθετα πιστεύω πως έχουμε πολύ άξιους ερμηνευτές που μπορούν να κερδίσουν τόσο ένα μικρό όσο και ένα μεγάλο ακροατήριο. Και θα σου πώ και ένα μυστικό, πρότεινα στο Φεστιβάλ Αθηνών (που τώρα διοργανώνει συναυλίες σε πλήθος χώρων εκτός Ηρωδείου) μια δική μου συναυλία με ένα πολύ δυνατό, ενδιαφέρον πρόγραμμα αλλά δεν πήρα καμία απάντηση παρότι … δεν είχα ζητήσει και αμοιβή !!! αυτό σημαίνει επίσης ότι ακόμα και τα πιο «προοδευτικά» μυαλά έχουν πολλούς «κάλους».
Το ίδιο συμβαίνει και στα media, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά. Έχει φτάσει η καλή μουσική σχεδόν στο σύνολό της να απουσιάζει από τα μέσα αυτά, πόσο μάλλον η κιθάρα! Προσωπικά πιστεύω πως μέσα τόσο μαζικής τηλεθέασης ή ακρόασης, όπως είναι ένα ραδιόφωνο με υψηλή ακροαματικότητα ή ένα κανάλι με υψηλή τηλεθέαση, μπορούν, έχουν τη δύναμη με τους κατάλληλους ανθρώπους να καθοδηγήσουν το κοινό εκεί που θέλουν, ακόμη κι αυτό είναι κάτι έξω από τα συνηθισμένα. Άρα δε θέλουν. Γιατί;
Ε.Φ.: Ναι και μπορούν και θέλουν να καθοδηγήσουν τον κόσμο στην υποκουλτούρα και στον εξευτελισμό των αξιών της ζωής. Αυτό θέλουν και δεν το κρύβουν γιατί πρέπει εμείς να αναρωτιόμαστε? Προφανώς περισσότερα κερδίζουν άμεσα και έμμεσα με αυτό τον τρόπο. Το μόνο που πρέπει εμείς να κάνουμε είναι να αντιστεκόμαστε και να δημιουργούμε, εγώ τουλάχιστον υποστηρίζω μόνο δουλειές που έχουν αξία και ταλέντο και κάνω τα πάντα ώστε να έρθει μια μέρα που θα ρωτάω τους μαθητές μου αν ξέρουν τον Λουντέμη, τον Ρίτσο, τον Ζυλ Ντασέν, τον Μητρόπουλο και τον Σκαλκώτα, τον Κατράκη και την Λαμπέτη και θα λένε ναι.
Αλλιώς θα δεχτούμε πως ζούμε σε έναν κόσμο που ενδιαφέρεται για το αν ταίριαζε το μπλέ σορτσάκι στη ξανθιά θεά που πήγε με τη αγριοφωνάρα της να καταπλήξει τα πλήθη στην τάδε πίστα και έχει η όχι κυτταρίτιδα και όχι αν έκαναν απεργία οι εργαζόμενοι ζητώντας από το εργοστάσιο μέτρα ασφαλείας για την εργασίας τους, ή αν ο έλληνας επιστήμονας χρηματοδοτείται αναγκαστικά από ξένους για να συνεχίσει την έρευνά του που θα ωφελήσει την ανθρωπότητα η αν κάποια ελληνίδα σολίστ της κιθάρας έπαιξε σε μια μακρινή χώρα και το ακροατήριο τραγούδαγε την ελληνική μουσική!
Πιστεύεις στο Θεό;
Ε.Φ.: Όχι, δεν πιστεύω στο Θεό. Πιστεύω στη σοφία της φύσης, στη δύναμη του ανθρώπου παρότι τώρα τελευταία αρνούμαι να του συγχωρέσω την αδιαφορία που δείχνει στην απληστία των κερδοσκόπων που καταστρέφουν τη Γη.
Τι σχέδια και τι όνειρα κάνει η Εύα Φάμπα για το αύριο;
Ε.Φ.: Παρά την ελαφριά κατάθλιψη των ημερών, κάνει πολλά και τρελά όνειρα η Εύα Φάμπα. Από μικρά καθημερινά όπως το να έχω μερικές μέρες ελεύθερες και να πίνω τον καφέ μου βλέποντας τις τριανταφυλλιές που φύτεψα στο σπιτάκι του συντρόφου μου σε ένα χωριό της Αρκαδίας μέχρι του να ηχογραφήσω ένα cd με την συμφωνική του βερολίνου με έργα μοναδικά, να παίξω σε κάθε χώρα της γής (μέχρι στιγμής το ρεκόρ μου είναι 30 χώρες) να βρεθώ και να συνεργαστώ με πολύ ταλαντούχους μουσικούς, να κερδίσω το λόττο (συγνώμη αυτό είναι ένα όνειρο …. Μακρινό και … πολύ ελληνικό).
Ε.Φ.: Όχι, δεν πιστεύω στο Θεό. Πιστεύω στη σοφία της φύσης, στη δύναμη του ανθρώπου παρότι τώρα τελευταία αρνούμαι να του συγχωρέσω την αδιαφορία που δείχνει στην απληστία των κερδοσκόπων που καταστρέφουν τη Γη.
Τι σχέδια και τι όνειρα κάνει η Εύα Φάμπα για το αύριο;
Ε.Φ.: Παρά την ελαφριά κατάθλιψη των ημερών, κάνει πολλά και τρελά όνειρα η Εύα Φάμπα. Από μικρά καθημερινά όπως το να έχω μερικές μέρες ελεύθερες και να πίνω τον καφέ μου βλέποντας τις τριανταφυλλιές που φύτεψα στο σπιτάκι του συντρόφου μου σε ένα χωριό της Αρκαδίας μέχρι του να ηχογραφήσω ένα cd με την συμφωνική του βερολίνου με έργα μοναδικά, να παίξω σε κάθε χώρα της γής (μέχρι στιγμής το ρεκόρ μου είναι 30 χώρες) να βρεθώ και να συνεργαστώ με πολύ ταλαντούχους μουσικούς, να κερδίσω το λόττο (συγνώμη αυτό είναι ένα όνειρο …. Μακρινό και … πολύ ελληνικό).
Πηγή: http://www.e-orfeas.gr
No comments:
Post a Comment